مولتی متر چیست و چه نکاتی را در زمان خرید یک مولتی متر باید در نظر بگیرید ؟
مولتی متر چیست ؟
مولتی متر یک دستگاه اندازه گیری دستی و چند منظوره برای اندازه گیری پارامترهای الکتریکی است. همانطور که از ترازو برای اندازه گیری جرم و یا از متر نواری برای اندازه گیری طول استفاده می‌کنید از مولتیمتر نیز برای اندازه گیری جریان (آمپر)، ولتاژ (ولت) و مقاومت (اهم) استفاده می‌شود. پس مولتی متر یک ابزار اندازهگیری الکتریکال بسیار مهم ، کارآمد و ضروری برای همه است.
دقت یا درستی اکثر مولتی مترها در دیتاشیت و اطلاعات فنی توسط سازنده آنها درج شده است. شما به سرعت و براحتی و دانش اندکی از الکترونیک و به کمک این وسیله می‌توانید عیب الکتریکی دستگاههای برقی را بدون مراجعه به برقکار و صرف هزینه قابل توجه تشخیص دهید. از این رو است که خرید این ابزار اندازه گیری را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
انواع مولتی مترها
به طور کلی دو نوع مولتی متر داریم که شامل مولتیمترهای آنالوگ و مولتی مترهای دیجیتال میباشند.
- مولتی متر آنالوگ به کمک عقربه‌ای که دارد اندازه‌گیری‌ها را نشان می‌دهد. شاید کمی خواندن و اندازهگیری با نوع آنالوگ دشوار باشد، ولی بسیاری از متخصصان برای اندازه‌گیری‌های حساس این نوع را ترجیح میدهند. برخی از انواع عقربه ای که دارای رده های درستی مناسب و دقت بالایی هستند، به عنوان مرجع استفاده میشوند. در نوع مرجع برای کاهش خطای قرائت، پشت عقربه یک بخش آینه ای نصب شده است. بخش آینه ای خطای نگاه زاویه دار به عقربه را به حداقل میرساند.
- مولتی متر دیجیتال یا به اختصار DMM محبوب‌ترین و در دسترس‌ترین نوع این ابزار است که یک صفحه دیجیتالی برای نشان دادن مقادیر اندازه گیری شده دارد. نوع دیجیتال این ابزار الکتریکی قابل اعتمادتر و دقیق‌تر از نوع عقربه‌ای آن است. و معمولا به اشکال زیر قابل تهیه است:
General purpose
Standard
Advanced
Compact
Wireless
ساختار یک دستگاه مولتی متر
یک مولتی متر معمولاً شامل چهار بخش است:
- نمایشگر یا Display : جایی که می توان مقادیر اندازه گیری را مشاهده کرد.
- دکمه ها یا Buttons : برای انتخاب توابع مختلف T گزینه ها بر اساس مدل متفاوت است.
- کلید چرخشی یا Dial : برای انتخاب محدوده و کمیت اندازه گیری (ولت، آمپر، اهم و …).
- جک های ورودی یا Input jacks : جایی که پرابهای تست قرار می گیرند.
موارد استفاده از مولتی متر
موارد استفاده از این دستگاه بسیار زیاد است چند مورد را را در این مطلب اشاره میکنیم ، اما محدود به موارد ذکر شده نیست :
- تعیین سطح مقاومت موجود در یک مدار
- اندازه گیری ولتاژ خط، جریان DC و AC
- اندازه گیری میزان جریان عبوری از مدار
- بررسی اتصال و یا قطعی در مدارها
- بررسی سلامت باتری ها و فیوزها
- عیب یابی در مدارهای الکتریکی
- بررسی اندوکتانس سیم پیچ‌ها
- تشخیص خطاهای الکتریکی
- اتصالات معیوب در مدارها
- و…
حداقل ویژگی های یک مولتی متر ساده
یک دستگاه مولتی متر ساده در حالت پایه باید سه عملکرد اساسی زیر را ارائه دهد:
اندازه گیری ولتاژ مستقیم و متناوب (با قابلیت انتخاب محدوده)
اندازه گیری ولتاژ ابتدایی ترین و ساده ترین قابلیتی است که یک مولتی متر باید داشته باشد. محدوده ولتاژ یا محدوده تحمل فاکتور مهمی است که باید روی دستگاه تنظیم شود. به عنوان نمونه در صورتی که در حال آزمایش باتری 12 هستید، باید دستگاه را روی ۲۰ ولت تنظیم کنید. در صورتی که از مقدار و محدوده ی اندازه گیری اطلاع درستی ندارید دستگاه را در حالت اتوماتیک قرار دهید.
اندازه گیری جریان مستقیم و متناوب (با قابلیت انتخاب محدوده)
تمامی مولتی مترها حتی گزینه‌های مقرون به صرفه و قیمت پایین نیز از اندازهگیری جریان (آمپر) پشتیبانی می‌کنند. معمولا مولتی مترهای ساده و کارگاهی تا 10 آمپر به صورت مستقیم یا متناوب را اندازه گیری می کنند. قبل از استفاده از سالم بودن فیوزها اطمینان حاصل کنید.
اندازه گیری مقاومت (با قابلیت انتخاب محدوده و بازر)
یک دستگاه مناسب باید گزینه‌ای برای اندازه گیری مقاومت نیز داشته باشد که هنگام شناسایی قطعی ها یا خطاها در مدار مفید واقع شود. این نکته را به خاطر داشته که هر چه اهم نشان داده شده توسط یک دستگاه کمتر باشد، مقاومت کمتری در مدار وجود دارد. معمولا در برخی مولتی مترها بخش بازر یا آشکارساز اتصال با بخش مقاومت یکجا قرار دارد، اما در مولتی مترهای حرفه ای مطمئنا این دو بخش از هم جدا هستند
نکات بسیار مهم هنگام خرید مولتی متر
شناخت نوع نیاز :
اولین نکته ای که باید پیش از خرید هر وسیله ی اندازه گیری به آن توجه نمایید، نوع نیاز شما است. در حقیقت شما باید بدانید در چه مواقعی قصد استفاده از مولتیمتر را دارید؟!
شما یک تکنیسین آزمایشگاه کالیبراسیون یا یک برقکار حرفه ای هستید؟ یا اینکه تنها می خواهید با استفاده از این ابزار، مشکلات برقی چند تا از وسایل خانگی خودتان را برطرف کنید؟
این اولین موردی است که باید به آن خوب فکر کنید، هدفتان را از خرید مولتیمتر مشخص کرده سپس اقدام به خرید آن نمایید.
آنالوگ یا دیجیتال ؟
بطور کلی شما حق انتخاب یکی از انواع مولتی مترهای دیجیتال و یا آنالوگ (عقربه ای) موجود در بازار را دارید.
البته شاید از نظر کارایی هیچ فرقی با یکدیگر نداشته باشند و تنها صحبت بر سر قدیمی بودن و یا جدید بودن مدل های آن ها باشد.
اما می توان گفت مولتی مترهای دیجیتال انتخاب مناسب تری هستند.
پس توصیه می کنیم در صورتی که راحتی و دقت بالا برای شما اهمیت دارد از مولتی مترهای دیجیتال استفاده کنید.
تعداد توابع و عملگرها
مولتی مترهای پایه فقط ویژگی‌های استانداردی از قبیل اندازه گیری جریان AC و DC، ولتاژ، مقاومت و ظرفیت خازن را دارند. اما بخوانید و آگاه باشید که !!!
بسیاری از مولتی مترهای دیجیتال در حال حاضر از امکانات دیگری نظیر: اندازه گیری فرکانس، شمارش فرکانس، اندازه گیری سلف، دماسنج، اندازه گیری ظرفیت خازن و غیره نیز برخوردار هستند. و حتی امکانات زیر را نیز در اختیار کاربر قرار می دهند که آنها را از یک ابزار استاندارد مفیدتر جلوه می‌دهد، مانند:
- تست دیود
- تست باتری
- تست تداوم
- تست ترانزیستور
- تعیین محدوده خودکار
- نمودار میله‌ای آنالوگ
- رابط RS-232
- RMS واقعی
گستره اندازه گیری مولتی متر : Range
همانطور که گفتیم مولتی مترها دارای مدل های بسیاری هستند که به طبع از گستره عددی مختلفی نیز برخوردارند.
باید بدانید تعریف گستره برای این وسایل اندازه گیری عبارت است از: کمترین مقدار تا بیشترین مقدار قابل اندازه گیری در دستگاه.
دقت اندازه گیری : Accuracy
دقت اندازه گیری برای مولتی مترها به این معنا است که تا چه اندازه خطا در فرآیند اندازه گیری قابل قبول است و بیش از آن عدد بدست آمده دیگر قابل اطمینان نیست! یادتان باشد هرچه دقت اندازه گیری محصول الکترونیکی شما بیشتر باشد، کار با آن دقیق تر خواهد بود. برای به دست آوردن مقادیر به دیتاشیت یا دفترچه راهنمای مولتی متر مراجعه نمایید.
تفکیک پذیری : Resolution
تعداد ارقامی قابل نمایش توسط دستگاه اندازه گیری، و از جمله موارد مهمی که در هنگام خرید باید در نظر بگیرید. مشخص است که هر چه تعداد اعداد نمایشگر بیشتر باشد، دستگاه به اصلاح دقیق‌تر و بهتر خواهد بود. معمولا مولتی مترهای کارگاهی تا 3.5 دیجیت و مولتی مترهای رومیزی تا 5.5 دیجیت را نمایش میدهند. مولتی مترهای با تفکیک پذیری مساوی و بیشتر از 6.5 دیجیت در دسته بندی مراجع اندازه گیری الکتریکال دسته بندی می شوند. مراجع به دلیل داشتن شرایط استفاده آزمایشگاهی و خاص و همچنین دقت بسیار بالا در زمان استفاده، برای استفاده های عمومی توصیه نمی شوند.
میزان مقاومت یا آمپدانس ورودی :
در صورتی که قصد تست قطعات الکترونیکی حساس‌تر را دارید، یک مولتی متر با آمپدانس ورودی بالا برای اندازه گیری‌های دقیق خود انتخاب کنید. بارها مشاهده شده است که به محض اتصال یک مولتی متر به یک مدار الکترونیکی فعال، اتصال الکترونیکی قوی حاصل شده است که هم بر روی عملکرد مدار تاثیر منفی گذاشته شده است و هم سبب خرابی مولتی متر شده و باعث قرائت یک عدد کاملا ناصحیح شده است! به همین خاطر است که میزان مقاومت مولتی مترها یا بصورت تخصصی همان امپدانس ورودی بسیار مهم و حائز اهمیت است و بایستی مقدار بالایی داشته باشد.
قیمت مولتی متر
یک اشتباه بسیار رایج میان خریداران ، توجه به قیمت مولتی متر است. حواستان باشد این وسیله باید پیش از هر چیزی کاملا استاندارد باشد و از خصوصیات ایمنی لازم برای تمام کسانی که با آن کار خواهند کرد نیز برخوردار باشد!
با همه این اوصاف یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که در حین خرید این دستگاه باید در نظر داشته باشید قیمت آن است و نمیتوان از آن به سادگی عبور کرد. بازه قیمتی بسیاری از امکانات آن را تعیین می‌کند. برند تولید کننده و ویژگی‌های این دستگاه است که قیمت آن را تعیین خواهد کرد. مشخص است که هر چه بودجه بیشتری برای این ابزار در نظر بگیرید، در نهایت محصولی با کیفیت، دوام و دقت بالاتری را خواهید داشت.
از تولیدکنندگان مهم و معتبر می توان به شرکت هایی همچون Fluke, Hioki, Lutron, Cem اشاره کرد.
به شما پیشنهاد میکنیم که با توجه به نیازتان و تعداد دفعات استفاده ، ریسک استفاده ، دقت و صحت مورد نیاز و همچنین توانایی های کاربر دستگاه مناسب انتخاب و خریداری نمایید. در صورتی که نیاز به مشاوره رایگان داشتید با مشاوران ما تماس بگیرید.
چند توصیه ی بسیار مهم برای استفاده و نگهداری صحیح مولتی متر :
بدنه مولتی مترها غالبا دارای نوعی محافظ عایق است،حین استفاده از محافظ خارج نکنید.
در زمان استفاده از مولتی مترهای دقیق و آزمایشگاهی، سیم اتصال به ارت متصل باشد.
از اندازه گیری های خارج از گستره ی اندازه گیری مولتی متر جدا خودداری کنید.
هنگام استفاده از مولتی متر غیر اتوماتیک، محدوده را به درستی انتخاب کنید.
رتبه بندی CAT مولتی متر و پراب های مورد استفاده را با دقت بررسی کنید.
همیشه مولتی متر مناسبی را برای اندازه گیری های خود انتخاب کنید.
مولتی متر و پروب های آن را به صورت فیزیکی بازرسی چشمی کنید.
باتری مولتی متر را به موقع و قبل از سولفاته شدن تعویض نمایید.
از باتری های مناسب و توصیه شده ی سازنده استفاده نمایید.
هرگز از مولتی متر در مدارهای در معرض نور استفاده نکنید.
مولتی متر مورد استفاده را به طور منظم کالیبره کنید.
از آزمایش مدارها در محیط مرطوب خودداری کنید.
از مولتی متر فاقد فیوزهای سالم استفاده نکنید.
مولتی متر را در جعبه محافظ آن نگهداری کنید.
همیشه دستکش های محافظ خود را بپوشید.
به هیچ وجه به مولتی متر ضربه نزنید.
کارشناسان ما برای مشاوره و تسهیل تصمیم گیری در خرید شما، همراه شما خواهند بود.
سوالات خود را در زیر همین مطلب ، بپرسید. کارشناسان ما، در اسرع وقت پاسخگو خواهند بود.
راهنمایی های بسیار خوبی برای انتخاب یک مولتی متر مناسب داشت. در ضمن هنگام انتخاب مولتی متر، باید به کیفیت برند انتخابی، با توجه به نوع استفاده از مولتی متر دقت نمود.
ممنون از بذل توجه شما ، بله برند معتبر مطمئنا کیفیت مطلوبی هم به کاربر ارائه می کند. پیشنهاد ما هم خرید از برندهای معتبر است.